Những hiểu biết... Tai hại về thực phẩm chức năng
Thực phẩm chức năng tuy đã xuất hiện ở Việt Nam khoảng 10 năm qua. Đa số người tiêu dùng có ít nhiều nghe đến và biết đến cụm từ này. Tuy nhiên, vừa do khách quan và chủ quan, thực tế hiểu biết đúng, đủ của đa số người dân về thực phẩm chức năng lại rất hạn chế. Hơn nữa, trong thời gian qua tồn tại không ít những hiểu biết có thể nói là rất TAI HẠI về TPCN. Để giúp người dân có thêm được thông tin và định hướng tìm hiểu tốt, sau đây là một số trường hợp điển hình hiểu sai về TPCN được tổng hợp trong thời gian qua:
Thứ nhất, TPCN ngay từ những ngày đầu xuất hiện tại Việt Nam, hầu hết chúng đều được phân phối theo hình thức kinh doanh đa cấp. Thực tế, loại hình phân phối này rất tiên tiến và được áp dụng rộng rãi ở nhiều quốc gia khác nhau trên thế giới.
Thứ hai, Trong kinh doanh đa cấp, có nhiều nhà phân phối (NPP) hiểu biết tốt (đúng, đủ) về TPCN và trung thực. Nhưng cũng có những NPP chưa có được hiểu biết tốt, lại thiếu trung thực nên do vô tình hoặc hữu ý đã nói sai, nói quá về công dụng của TPCN mình phân phối. vì thế lòng tin của họ với TPCN cũng sẽ giảm hoặc mất đi...
Thứ ba, hầu hết chúng ta thường hiểu và được dạy: "Đói thì ăn (thực phẩm), bệnh thì dùng thuốc", đây là quan niệm cũ. Trong khi đó, TPCN là một thành tựu bứt phá mới của y học hiện đại. Một trong những tác dụng nổi trội của TPCN là hỗ trợ điều trị bệnh, đẩy lùi bệnh,... hơn nữa là sau một thời gian sử dụng lại "khỏi bệnh". Điều này thường thật "khó tin" với hầu hết mọi người, vì bệnh phải dùng thuốc (quan niệm cũ). Thực tế, TPCN là sự giao thoa của thuốc và thực phẩm, nên TPCN vừa là thuốc, vừa là thực phẩm chứ không hoàn toàn là thực phẩm thông thường, cũng không hoàn toàn là thuốc. Đây cũng là điều đa số người tiêu dùng chưa biết và chưa hiểu. Vì vậy, hiểu chưa đúng về TPCN cũng là điều dễ hiểu.
Thứ tư, hiện nay trên thị trường, TPCN rất đa dạng. Thực tế, có nhiều loại uy tín, có nguồn gốc rõ ràng, chất lượng cao, được Bộ Y tế cấp phép lưu hành, được nhiều người tiêu dùng lựa chọn và sử dụng rất có hiệu quả. Nhưng cũng có nhiều loại được nhập lậu, có nguồn gốc không rõ ràng, chất lượng không đảm bảo, chưa được cấp phép lưu hành,... Nên trong thời qua cũng không ít người đã mua phải loại TPCN không tốt, hoặc không đáp ứng được nhu cầu mong muốn của mình,... vì thế, họ giảm hoặc mất lòng tin vào TPCP, cộng thêm thiếu thông tin,... nên tâm lý quy chụp "tất cả TPCN đều một ruộc" cũng phổ biến trong thời gian qua.
Thứ năm, trong thời gian qua, loại thực phẩm chức năng chuyên về giảm béo, tăng cân, làm đẹp được quảng cáo rầm rộ hơn trên cả truyền hình, các phương tiện thông tin đại chúng. Vì vậy, do thiếu thông tin từ trước, người tiêu dùng lại nhận được thông tin về các loại TPCN dạng này nhiều hơn, vì thế rất nhiều người đã vô tình hiểu TPCN chỉ là để làm đẹp.... Thực tế nhu cầu này trong xã hội chỉ thường trực ở số ít dân chúng - những người có thu nhập khá trở lên. Trong khi đó, đa số người dân còn nghèo, nên tâm lý "ăn chưa đủ thì làm gì có tiền để lo làm đẹp" .... Trong khi đó, tất cả mọi người đều cần quan tâm tới sức khoẻ vì TPCN chủ yếu là một giải pháp phòng, chống bệnh và nâng cao sức khoẻ cho con người.
Thứ sáu, theo Bộ Y tế, tháng hành động về vệ sinh an toàn thực phẩm 2008 đã từng được khuyến cáo "Thực phẩm chức năng, hiểu đúng - làm đúng - dùng đúng". Điều này có thể hiểu là để sử dụng TPCN có kết quả tốt nhất cần phải hiểu đúng, làm đúng và dùng đúng. Nhưng hầu hết người tiêu dùng chúng ta lại chưa có được những hiểu biết đúng, vì thế khả năng làm chưa đúng rồi dùng chưa đúng sẽ là hậu quả tất yếu.
Thứ bảy, thực tế thời gian qua những thông tin về TPCN rất trôi nổi. Có thông tin được phát ra bởi những cơ quan chức năng, phương tiện thông tin đại chúng đáng tin cậy, giúp người dân có những hiểu biết đúng, đủ về TPCN. Bên cạnh đó vẫn còn tồn tại không ít những thông tin sai lệnh, những "góc khuất" - mặt trái liên quan tới TPCN. Những điều này đã vô tình kéo theo rất nhiều những hiểu biết thiếu đúng đắn của người tiêu dùng khi đọc được.
Thứ tám, trong xã hội, tin xấu thường có tốc độ lan truyền nhanh và mạnh hơn tin tốt rất nhiều. Vì thế, vì vô tình hay hữu ý, những người do thiếu thông tin, thiếu hiểu biết về TPCN, hoặc đã mua nhầm loại không tốt hoặc mua loại tốt mà dùng chưa đúng nên kết quả cũng không tốt như mong muốn đã truyền miệng theo hiểu biết, suy nghĩ chưa đúng của mình. Tất cả các dạng hiểu sai, hiểu chưa đúng về TPCN vì vô tình hay hữu ý sẽ được lan truyền. Điều đó đã góp phần không nhỏ vào số lượng gia tăng những người hiểu sai, hiểu không đúng về TPCN,...
Ngoài ra, còn rất tồn tại rất nhiều những hiểu biết sai lầm về TPCN trong dân chúng. Hy vọng trong thời gian tới, với sự nỗ lực và cố gắng của các cơ quan chức năng, các phương tiện thông tin đại chúng chính thống, cùng những cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp có sử dụng và liên quan tới TPCN sẽ "hiểu đúng - dùng đúng - làm đúng" để ngày càng gia tăng hiểu biết đúng trong rộng rãi người tiêu dùng, giúp ngày càng nhiều người có cơ hội khoẻ hơn, tiến tới một cộng đồng khoẻ hơn góp phần vào sự phát triển chung của đất nước.
